طرح صنعتی

در بررسی تاریخچه حقوق مالکیت صنعتی ایران آخرین تغییرات در قانون در حوزه طرح های صنعتی در سال ۱۳۸۷ بوده است که قانون ثبت اختراعات و طرح صنعتی و علائم تجارتی و آئین نامه اجرایی آن در این سال تصویب و اجرایی گردیده است.

از نظر قانون ثبت اختراعات‌، طرحهای صنعتی و علائم تجاری ” هرگونه تركيب خطوط يا رنگها و هرگونه شكل سه‌ بعدی با خطوط‌، رنگها و يا بدون آن‌، به‌گونه‌ای كه تركيب يا شكل يك فرآورده صنعتی يا محصولی از صنايع دستی را تغيير دهد، طرح صنعتی است‌. در يك طرح صنعتی تنها دسترسی به يك نتيجه فنی بدون تغيير ظاهری مشمول حمايت از اين قانون نمی باشد. ”

“ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ یا بدون آن بگونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده را از نظر تزیینی و زیباشناختی تغییر داده و باعث جذب مصرف کننده گردد را طرح صنعتی می گویند و تنها دسترسی به یک نسخه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت قانون نمی باشد ”

لزوم ثبت طرح جدید قبل از افشا

آیا می دانستید اگر طرح جدیدی برای محصولات تولیدی خود ایجاد کرده اید یا بسته بندی منحصر به فردی ابداع کرده اید قبل از افشا باید آن را ثبت نمایید؟ هر تغییر در شکل ظاهری یا نوع بسته بندی که باعث زیبا شدن محصول تولیدی شما گردید و باعث جذابیت محصولات شما برای مصرف کننده شد بهتر است آن را قبل از افشاء ثبت نمایید تا از سو استفاده ی رقبای خارجی و داخلی در بازارهای هدف جلوگیری شود. با ثبت طرح صنعتی شما می توانید به راحتی از واردات یک محصول که تقلیدی از طرح تولیدی ثبت شده شما است جلوگیری نمایید.

طرح صنتی دایره وسیعی از محصولات صنعتی، خانگی، اداری، ورزشی، صنایع دستی، اسباب بازی، مبلمان اداری، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزار های فنی و پزشکی بهداشتی، اقلام لوکس، تزئینی، منسوجات، فرش و لباس، ظروف آشپزخانه، مصنوعات پلاستیکی و حتی بسته بندی طیف وسیعی از محصولات را شامل می شود. از این رو و وفق ماده 20 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی علائم تجاری مصوب 1386 هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بعدی یا خطوط، رنگها و یا بدون آن به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد طرح صنعتی است”. در ضمن طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر شکل ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی شود.

شاید یک طراح در طراحی طرح مورد نظر جنبه های مختلف مانند باب میل بازار، انبار داری، تعمیر و نگهداری، حمل و نقل، تولید سریع و کم هزینه و … را در نظر داشته باشد اما آنچه را این قانون، به تعبیری دیگر حقوق طرح صنعتی حمایت می کند فقط شکل و ظاهر آن محصول آن هم از جنبه ی زیبایی شناسی را شامل می گردد در سایر خصوصیات، بخصوص ویژگی فنی یا عملکردی آن تحت حمایت این قانون نمی باشد.

انتخاب نام مناسب برای طرح صنعتی

در انتخاب نام برای طرح صنعتی باید به نام یا عنوانِ عمومی که بین عموم مردم متداول است و باعث شناختن آن کالا می‌شود اشاره شود. مانند: صندلی، بُطری، کاسه، فنجان، ، جعبه بسته‌بندی دارو و… . بنابراین، از عباراتی مانند: نام تجاری، امتیازات عملکردی، شکل هندسی و جنس مواد سازندۀ کالا، استفاده نشود. همچنین جهت توصیف شکل ضاهری کالا، صرفا ویژگی های هندسی قابل رویت آن مانند خطوط و شکل سه بعدی و یا رنگ ها توصیف گردد.

در طرح هایی که از چند کالا با کاربرد مشابه تشکیل شده اند مانند(غذاخوری، سرویس قاشق و چنگال، سرویس ظروف غذاخوری، مبلمانِ اتاق نشیمن و …) نام هر کدام از کالاهای مستقل موجود در مجموعه‌ها، می‌بایست حتما در متن توصیف شکل ظاهری کالا بیایند. به عنوان مثال در سرویس ظروف: (بشقاب، دیس، کاسه، پیاله، قوری، فنجان، لیوان، نمک‌پاش، سالادخوری، قاشق، کف‌گیر و غیره) و در سرویس مبلمان: (مبل یک نفره، کاناپه (سه نفره)، میز جلوی مبلی، میز غذاخوری، میز آرایش، صندلی، دراور، تخت خواب و غیره).

· شکل کلی کالا (دوبعدی یا سه بعدی) همچنین شکل بصریِ هر کدام از بخش‌ها و اجزای آن، می‌توانند در ابتدا با بهره‌گیری از شکل‌ها و احجام بنیادین هندسی، به اختصار توصیف شوند. (مانند: مربع، مستطیل، مثلث، دایره، لوزی، بیضی، مکعب مربع، مکعب مستطیل، استوانه، هِرَم، مخروط و کُره) و سپس در ادامه سایر جزئیات طرح توصیف شوند. (از کل به جزء توصیف شود)

· در «توصیف شکل ظاهری کالا»، همواره از واژگان و عباراتی استفاده شود که با دقت بیشتری، طرح کالا را معرفی می‌کنند. به عنوان نمونه، برای توصیف شکل‌های «مربع، مستطیل، لوزی، ذوزنقه» واژۀ «چهارگوش» استفاده نشود. همچنین برای توصیف «چند ضلعی‌ها»، به واژۀ «چند ضلعی» اکتفا نشود و تعداد اضلاع نوشته شوند، مثلاً «پنج ضلعی»، «شش‌ضلعی»، «هفت ضلعی»، «هشت ضلعی» و غیره.

· تأکید می‌شود که در نوشتن «توصیف شکل ظاهری کالا»، ، نام کالا، نام و آدرس اشخاص اظهارنامه، به دُرستی املای واژگان و عدم وجود اشتباهات تایپی توجه شود.

جهت نمایش سوالات پرسیده شده در تالار گفتگو در مورد تفاوت اختراع و طرح صنعتی، کلیک کنید.

دیگر مطالب مرتبط